Waarom een grondonderzoek cruciaal is voor het plaatsen van schroefpalen

Wist je dat er een mathematisch verband bestaat tussen het koppel dat je nodig hebt om schroefpalen in de grond te schroeven en het nuttige draagvermogen dat ontstaat? Je zou dus kunnen denken dat een grondonderzoek niet hoeft. Maar niets is minder waar. Zonder voorafgaand grondonderzoek zou je wel eens voor heel onaangename verrassingen kunnen komen te staan. Een onverantwoord risico dat geen enkele stabiliteitsingenieur zal nemen. Dit is waarom.

Wat de wet zegt

Om te beginnen dringt de wetgever zwaar aan op de voorafgaande uitvoering van een sondering. Hij doet dat door de stabiliteitsingenieur op zijn of haar verantwoordelijkheid te wijzen. Het is namelijk zo dat elke schade ten gevolge van een verzakking persoonlijk op de stabiliteitsingenieur verhaald kan worden als die heeft afgezien van een sondering. Uiteraard neemt niemand dat risico, waardoor een sondering in de praktijk vrijwel verplicht is en bijna standaard wordt uitgevoerd.
Gelukkig komt de overheid ons tegemoet door alle in hun opdracht uitgevoerde sondeerresultaten op adres beschikbaar te stellen (www.dov.vlaanderen.be). Zo is het mogelijk om voor een terras, tuinhuis en zorgwoningen een beroep te doen op de beschikbare sondeergrafieken die online te raadplegen zijn. Dit spaart een hoop kosten doordat een sondering hiermee vaak vermeden kan worden.

Nuttig draagvermogen

Het vorige is een juridisch en dus niet eens een technisch argument, dat natuurlijk wel op een technische basis berust. En die basis is heel simpel: zoals elke funderingsmethode krijgen ook schroefpalen hun draagvermogen van de kwaliteit van de ondergrond. Vandaar het cruciale belang van een bodemonderzoek. Pas wanneer je de puntbreukweerstand en de kleef cijfermatig kent, kan je met grote waarschijnlijkheid berekenen hoeveel nuttig draagvermogen een bepaald type schroefpaal in deze grond zal krijgen. Die waarde kan je vervolgens aftoetsen aan de verwachte krachten waaraan de bouwtoepassing volgens de stabiliteitsingenieur zal worden blootgesteld. Indien nodig kan je eventueel nog opteren voor een ander type, dat door zijn ontwerpkenmerken een groter draagvermogen haalt. Het design van de schroefpalen bepaalt dus mee het draagvermogen, maar in veel mindere mate dan de bodemsamenstelling.

Adders onder het gras

Voor een stabiele fundering heb je een geschikte bodem nodig, zoveel is duidelijk. Maar waarom dat grondonderzoek, als het koppel waarmee je de palen in de grond schroeft, toch rechtstreeks verband houdt met het nuttige draagvermogen? Omdat het koppel niet alle geheimen van de bodem prijsgeeft. Het benodigde schroefkoppel vertelt helaas niets over de daaronder gelegen grondlaag, die veel zwakker kan zijn dan de laag waarin de schroef al steekt. Met andere woorden, er kunnen best venijnige adders onder het gras schuilen.

Doorponsing

Elke schroefpaal zorgt voor een invloedzone onder de paalvoet. In die zone wordt het draagvermogen van de grond geïmpacteerd. Om helemaal zeker te zijn dat er geen verzakking zal optreden als gevolg van doorponsing, moet er onder de voet van de schroefpaal een laag van minstens 1 meter liggen met minstens dezelfde of nog betere Qc-waarde of puntbreukweerstand. Dat kom je alleen te weten met een sondering.

Knik

Daarnaast moet je de kwaliteit kennen van de grond rondom de schacht. Moerasgrond, bijvoorbeeld, geeft zijdelings weinig steun aan de schroefpaal. Bij de bepaling van de lengte van je schroefpaal moet je daarmee rekening houden, anders loop je het risico op het knikken van de paal. Hoe langer een schroefpaal, hoe gemakkelijker die knikt. Om die reden hebben we als Soiltek tijd en middelen geïnvesteerd om de kritische grenzen te kennen. We beschikken nu over tabellen die de relatie in kaart brengt tussen de paallengte en -diameter enerzijds, en het risico op knik anderzijds.

Meten is weten, gissen is missen

Meten is weten. Een aloud adagium dat perfect toepasbaar is op het funderen met schroefpalen. Het vat ook meteen het belang van een grondonderzoek samen. En toch ben je zelfs met een sondering nooit helemaal zeker van wat er zich in de grond bevindt. Aangevulde bomkraters, bijvoorbeeld, kunnen je raar doen opkijken. Maar dan hebben we onze manometers op de hydraulische aanvoerleiding van de machines nog om ons te waarschuwen dat er iets loos is. Zo komt de relatie tussen koppel en draagvermogen toch nog van pas…